سوخت‌رسانی با کشتی‌ها و شناورهای کوچک و بزرگ در دریا و یا اسکله را بانکرینگ می‌گویند، تامین آب و آذوقه، ارائه خدمات فنی و مهندسی، پزشکی و بهداشتی، امکان اسکان خدمه اسکان و تعویض خدمه کشتی، جمع آوری پسماندهای نفتی و زباله‌های کشتی، از جمله خدمات جانبی صنعت بانکرینگ هستند که هر یک می‌توانند زمینه ساز درآمدزایی‌های بالایی برای بنادر ایران باشند.
راه اندازی بانکرینگ برای تامین سوخت مورد نیاز کشتی های بزرگ تجاری در سواحل خلیج فارس درآمدهای زیادی را نصیب کشور می کند و در رونق کسب و کار و افزایش درآمدهای ساحل نشینان سواحل مکران می تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
بدون تردید راه‌اندازی پروژه بانکرینگ منطقه سلخ قشم به عنوان بزرگترین قطب سوخت‌رسانی در سواحل ایران، قشم را به هاب سوخت‌رسانی به کشتی‌های ایرانی و خارجی در منطقه تبدیل خواهد کرد و درآمدهای ایران را از این بخش افزایش خواهد داد.
رونق اقتصادی منطقه، ارتقای جایگاه جهانی ایران در حوزه سوخت رسانی به کشتی های بزرگ تجاری، کاهش میزان قاچاق سوخت، افزایش درآمدهای ارزی و کاهش نرخ بیکاری در کشور، جزیره قشم و ساحل نشینان از مزیت های بزرگ راه اندازی بانکرینگ سلخ قشم است.
منطقه خلیج فارس با ۴۷.۹ درصد ذخایر اثبات شده نفت خام دنیا و همچنین ۳۴.۹ درصد صادرات نفت خام دنیا از این منطقه و انتقال این حجم عظیم مواد نفتی و فرآورده‌های حاصل از آن، نیازمند عبور و مرور گستردۀ کشتی‌های غول‌پیکر و قاره‌پیمای نفتی است که به دلیل پیمایش مسافت‌های طولانی و حجم بزرگ خود، نیازمند بنادر قوی در عرصه صنعت بانکرینگ است و جمهوری اسلامی ایران باید از این ظرفیت بزرگ درآمدهای ارزی بیشتری را نصیب خود کند.
امروز صنعت سوخت رسانی دریایی تبدیل به یکی از زیر بخش‌های بسیار مهم در حوزه خدمات صنایع دریایی شده است و برخی از کشورهای جهان و منطقه از فروش سوخت به کشتی های بزرگ تجاری در جهان درآمدهای زیادی دارند.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بخش زیادی از سوختی که بندر فجیره امارات متحده عربی به کشتی‌های تجاری از ایران تامین می‌شود با این حال گر چه امارات دارای یکی از بزرگترین مراکز بانکرینگ است، اما سنگاپور اولین کشور دنیا در زمینه صنعت بانکرینگ محسوب می‌شود که فاقد منابع نفت و گاز است.
با افزایش تردد کشتی های بزرگ تجاری و اقیانوس پیما در خلیج فارس و دریای عمان منطقه خلیج فارس یکی از مناطق مستعد برای صنعت بانکرینگ است و باید از این ظرفیت بزرگ کسب درآمدهای ارزی به خوبی استفاده شود.
پروژه بانکرینگ سلخ قشم طی 10 سال گذشته با مشارکت ۶۰ درصدی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، ۲۵ درصدی منطقه آزاد قشم و ۱۵ درصدی شرکت ملی نفتکش ایران آماده شده و هم اکنون این مرکز برای ارائه خدمات سوخت رسانی به کشتی های بزرگ تجاری فعال است.
مطالعات اولیه و امکان سنجی طرح به لحاظ اقتصادی و فنی در همان سال‌های اولیه، در دو بخش ساحلی و فراساحلی بـه انجـام رسـید و طراحی و ساخت این بخش‌ها با هدف ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بارگیری و تخلیه سوخت و مشتقات نفتی و تأمین ترابری دریایی پیش بینی و به انجام رسیده است که با در نظر گرفتن قابلیت‌های این سایت، دستیابی به ظرفیت عملیاتی تا چهار میلیون تُن در سال امکان پذیر است.
مجموعه ساحلی طرح سوخت رسانی در زمینی به مساحت بیش از ۱۲ هکتار با ۱۰ مخزن اتمسفری عمودی با سقف ثابت و ارتفاع ۹.۶ متر و قطر ۲۷ متری و تمام تاسیسات و تجهیزات جانبی، در سال ۱۳۹۵ تکمیل شده است و ظرفیت هر یک از این ۱۰ مخزن، ۵۲۶۰ مترمکعب و به عبارتی در مجموع ۵۲ هزار و ۶۰۰ مترمکعب است.
بخش فراساحل این طرح مهم نفتی در منطقه سلخ جزیره قشم دارای دو موج شکن است که موج شکن اصلی آن به طول ۱۶۰۰ متر و موج شکن فرعی هم با ۶۰۰ متر طول تکمیل شده است و این پروژه مهم سوخت رسانی ایران در خلیج فارس دارای یک اسکله در کنار موج شکن اصلی است.
راه‌اندازی و توسعه صنعت بانکرینگ می‌تواند به ایجاد مشاغل متنوعی مرتبط با امور خدماتی کشتیرانی و کارهای تخصصی جانبی منجر شود، کاری که باعث افزایش درآمدهای ساحل نشینان و رونق کسب و کار در سواحل ایران می شود.
موقعیت ژئوپلتیک ایران برای بهره‌مندی از درآمدهای بانکرینگ به گونه‌ای است که هر ۱۲ دقیقه یک کشتی از تنگه هرمز و سالانه بالغ بر ۴۷ هزار فروند کشتی در منطقه خلیج فارس تردد می‌کنند و این که نشان می دهد که سوخت رسانی به کشتی‌ها می‌تواند در صورتی‌که سرمایه‌گذاری لازم صورت گیرد برای کشورمان درآمدزایی بسیار بالایی داشته باشد.
با توجه به درآمدهای زیاد صنعت بانکرینگ در جهان و منطقه، مجلس شورای اسلامی در جهت ارتقاء جایگاه ایران در صنعت بانکرینگ منطقه و جهان، در قانون برنامه ششم توسعه، دولت را موظف کرده است که سالانه ۱۰ درصد به سهم جمهوری اسلامی ایران در صنعت بانکرینگ منطقه بیافزاید و این سهم در پایان برنامه ششم به ۵۰ درصد برسد.
با وجود این قانون بالا دستی و تولید سوخت در کشور متاسفانه در این زمینه موفقیتی نداشتیم و در حال حاضر متوسط سهم ایران از این صنعت در منطقه کمتر از 10 درصد و جهان حدود 2 درصد است در حالی که بیشتر سوخت مورد نیاز مراکز عرضه سوخت در خلیج فارس از ایران تامین می شود.
جزیره قشم واقع در جنوب ایران، به دلیل قرار گرفتن در فاصله ۵ مایلی مسیر کشتیرانی بین المللی و با دارا بودن سواحل مناسب و امکانات بالقوه و مزیت‌های عظیم نفت و گاز و ظرفیت‌های فراوان اقتصادی در منطقه آزاد و ویژه اقتصادی، همچنین تدوین طرح جامع بانکرینگ کشور و مشخص شدن منطقه سلخ در جنوب جزیره به عنوان منطقه استراتژیک سوخت رسانی کشور و تصویب قوانینی در سطح قوای مقننه و مجریه، پتانسیل‌های زیادی داشته و توانایی ایفای نقش ارزنده در اقتصاد ایران را دارد.
این جزیره فاقد پالایشگاه بوده که این موضوع و همچنین عدم ساخت پل ارتباطی با سرزمین اصلی، موجب افزایش هزینه‌های بانکرینگ شده است و جا دارد وزارت نفت و دولت برای سرمایه گذاری در این منطقه در زمینه ایجاد مراکز بانکرینگ اهتمام ویژه ای داشته باشند.
هر چند که وزارت نفت براساس میزان ذخایر عظیم نفت و گاز و موقعیت جغرافیایی جزیره قشم، این منطقه را به عنوان قطب بانکرینگ سوخت‌رسانی و خدمات جانبی به کشتی‌های تجاری و صنعتی در جنوب کشور تعیین و طرح‌هایی را برای پیشبرد این هدف دنبال می‌کند و در این راستا ساخت پالایشگاه با ظرفیت ۱۴۰ هزار بشکه در روز در جزیره قشم در دستور کار قرار گرفته است.
کاهش ۱۳۰ مایلی سایت سوخت رسانی سلخ قشم در مقایسه با بندر فجیره، به عنوان یک امتیاز ویژه برای کشتی‌ها در صرفه جویی زمان و سوخت به شمار می‌رود و منطقه سلخ قشم با تبدیل شدن به قطب بانکرینگ جنوب کشور نقش مهمی در تحولات کلان اقتصادی این منطقه ایفا خواهد کرد.
امارات با احداث تاسیسات بانکرینگ در بندر فجیره و با راه اندازی بزرگترین مرکز سوخت رسانی دریایی به کشتی ها در این بندر سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار درآمد ارزی دارد که بخشی از این تجارت با عرضه گازوئیل و نفت کوره و مابقی با ارائه خدمات جانبی به شناورها و کشتی ها همچون تعمیرات، عرضه لوازم، قطعات یدکی و مواد غذایی به دست می آید.
بر اساس برخی از گزارش‌های منتشره، در سال گذشته ایران تنها ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن سوخت به کشتی‌ها عرضه کرده حال آنکه بندر فجیره در امارات (دومین مرکز بزرگ سوخت رسانی به کشتی‌ها در دنیا بعد از سنگاپور) ۴۸ تا ۵۰ میلیون تن بانکرینگ داشته است.
در مجموع می‌توان با برنامه ریزی های مناسب و فراهم آوردن بستر لازم برای توسعه فعالیت‌های تجاری و ترانزیتی علاوه بر افزایش سهم ایران از صنعت سوخت رسانی و بانکرینگ در منطقه، در آبادانی و رونق معیشت ساحل نشینان مکران می توان نقش مهمی ایفا کرد.
انتظار می رود با راه اندازی مرکز سوخت رسانی سلخ قشم درآمدهای ارزی ایران از این بخش به تدریج افزایش یابد و در مرحله بعدی باید جمهوری اسلامی ایران برای افزایش سهم بیش از 50 درصدی خود از سوخت رسانی در منطقه به کشتی های بین المللی در خلیج فارس و دریای عمان گام های اساسی بردارد.